ล้อ ยาง นวัตกรรมจากอดีตสู่อนาคต โดย มิชลิน

การออกแบบที่ซ่อนอยู่ในชีวิตประจำวัน ความมหัศจรรย์ที่เราไม่ทันสังเกต
_{ในโลกของเรานั้น ทุกสิ่งล้วนถูกสร้างขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหา ปัญหาของอะไรบางสิ่งบางอย่างเราจึง คิด วิธีการที่จะแก้ปัญหาเพื่อมุ่งไปข้างหน้าสู่อนาคตโดย สร้าง เส้นทางในการก้าวไปข้างหน้า และต่อให้คิดและสร้างแล้ว ก็อาจไม่ประสบความสำเร็จหากพวกเรายังไม่ได้ “ออกแบบ” เส้นทางดังกล่าวนั้นอย่างถูกต้อง ซึ่งการออกแบบในที่นี้ไม่ใช่แค่การออกแบบในเชิงรูปธรรม หรือออกแบบผลิตภัณฑ์เท่านั้น แต่หมายถึงการออกแบบในเชิงโครงสร้าง ออกแบบวิธีคิด และวิธีการทำงาน ด้วยเหตุนี้ต่อให้เจอปัญหาก็สามารถใช้กระบวนการคิดและออกแบบวิธีแก้ปัญหาได้อย่างสร้างสรรค์}

——————————————

ความสำคัญของ “ล้อ” ต่ออารยธรรมมนุษย์

ล้อถือเป็นหนึ่งในสิ่งประดิษฐ์ที่สำคัญที่สุดของมนุษยชาติ และมีประโยชน์อย่างมากต่ออารยธรรมของเรา หากโลกนี้ไม่มีล้อ การคมนาคมขนส่งจะลำบากอย่างยิ่ง เราจะต้องใช้สัตว์ในการขนส่ง ซึ่งต้องการการดูแลและค่าใช้จ่ายสูง นอกจากนี้ ล้อไม่ได้จำกัดแค่ยานพาหนะ แต่ยังหมายถึงอุปกรณ์ทรงกลมที่หมุนได้ทุกชนิด หากไม่มีล้อ เราจะไม่มีลิฟต์ การก่อสร้างอาคารสูงจะหายไป โรงงานอุตสาหกรรมจะหยุดชะงักเพราะไม่มีสายพานการผลิต และแม้แต่เฟืองในนาฬิกาหรือเครื่องยนต์กลไกต่างๆ ก็จะไม่มีอยู่ ล้อจึงเป็นสิ่งประดิษฐ์ที่ดูเรียบง่าย แต่มีผลกระทบมหาศาลต่อการขับเคลื่อนโลกใบนี้

——————————————

วิวัฒนาการของล้อ จากไม้แบนสู่ยางอัจฉริยะ

• ล้อยุคแรกเริ่ม ในปี 2002 นักโบราณคดีได้ค้นพบล้อไม้ที่เก่าแก่ที่สุดในโลก พบในบึงใกล้เมือง Ljubljana ประเทศสโลวีเนีย โดยมีอายุกว่า 5,000 ปี ซึ่งใกล้เคียงกับอารยธรรมเมโสโปเตเมีย ล้อไม้โบราณนี้ซึ่งเก็บรักษาไว้ใต้ดินที่ชื้นแฉะ เดิมทีเป็นส่วนหนึ่งของเกวียนเทียมวัว และประดิษฐ์จากไม้แอชและไม้โอ๊ค ซึ่งเป็นส่วนผสมที่ทนทานมากจนยังคงเป็นมาตรฐานสำหรับช่างทำล้อในยุโรปจนถึงต้นศตวรรษที่ 20 
  Photo by สาระความรู้
   

  
  

• การพัฒนาสู่ล้อซี่ หลังจากนั้นประมาณ 1,000 ปี ล้อก็มีการอัปเกรดให้มีน้ำหนักเบาลงและหมุนได้ง่ายขึ้น โดยมีลักษณะเป็นซี่ๆ ตรงกลาง คล้ายล้อเกวียนหรือล้อจักรยานในปัจจุบัน ล้อซี่ที่เก่าแก่ที่สุดพบในตุรกีเมื่อประมาณ 4,000 ปีที่แล้ว และภาพเขียนโบราณในอียิปต์เมื่อ 3,500 ปีที่แล้ว ก็แสดงให้เห็นถึงรถม้าที่มีล้อซี่ขนาดใหญ่ (เรื่องรถม้าก็น่าสนใจ และมีประวัติและวิวัฒนาการอันยาวนาน เดี๋ยวเราจะค่อยๆนำมาเล่าในตอนต่อๆไป)
  Photo by ต่วยตูนพิเศษ

• กำเนิดยางและมิชลิน ในช่วงปลายศตวรรษที่ 19 มนุษย์เริ่มรู้จักการใช้ยาง และนำยางตันมาหุ้มล้อจักรยานเพื่อให้รองรับสภาพถนนได้ดีขึ้น แม้ว่ามันจะทำให้รถเด้งมาก ต่อมา ได้มีการคิดค้นยางแบบสูบลมได้ เพื่อให้สามารถปรับความยืดหยุ่นได้ อย่างไรก็ตาม ยางสูบลมในยุคแรกมักติดกาวเข้ากับล้อโลหะ ทำให้ยากต่อการเปลี่ยนเมื่อยางแบนหรือชำรุดPhoto by X

• จุดเริ่มต้นของมิชลิน เกิดขึ้นเมื่อสองพี่น้องอันเดรและเอดัวร์ มิชลิน ซึ่งมีธุรกิจเกี่ยวกับยางอยู่แล้ว ได้พบกับเพื่อนที่จักรยานยางแบนและต้องใช้เวลาหลายชั่วโมงในการเปลี่ยนยางที่ติดกาว จากความไม่พอใจนี้ พวกเขาจึงประดิษฐ์ยางแบบสูบลมที่สามารถถอดเปลี่ยนได้ง่ายภายใน 15 นาที และจดสิทธิบัตรในปี 1891 เพื่อโปรโมทนวัตกรรมนี้ มิชลินได้ให้ ชาร์ลส์ แตร์รองต์ นักปั่นจักรยานชื่อดัง ใช้ยางของตนในการแข่งขันปั่นจักรยานปารีส–เบรสต์–ปารีส และชนะคู่แข่งถึง 8 ชั่วโมง ซึ่งถือเป็นการเปิดตัวที่งดงาม ยางในยุคแรกของมิชลินมีสีขาว ซึ่งสะท้อนถึงสีตามธรรมชาติของยางดิบ นี่คือเหตุผลที่ สัญลักษณ์ของมิชลิน (Michelin Man) มีสีขาว และแม้จะมีการทดลองเปลี่ยนเป็นสีดำในภายหลัง แต่ผู้คนก็ยังคงจดจำและชอบมิชลินแมนสีขาวมากกว่า

  Photo by commons.wikimedia.org
  Photo by  vogue.co.th
  Photo by Business Insider
  Photo by jiwdha

——————————————

มิชลิน: ขับเคลื่อนนวัตกรรม “บนถนนและเหนือกว่า” (On Road and Beyond)

• จากจักรยานสู่รถยนต์และสถิติโลก ในปี 1895 มิชลินได้ผลิตยางสำหรับรถยนต์รุ่นแรกชื่อ “เอแคลร์” และในปี 1899 ยางของมิชลินได้สร้างประวัติศาสตร์
  ลองนึกภาพกระบอกโลหะยาวกว่า 4 เมตร ตั้งอยุ่บนล้อยางทั้ง 4 ล้อใช้ยาง Michelin โดยมีคนขับนั่งอยู่ด้านบนเหมือนคนขี่ม้าไม่คาดเข็มขัดนิรภัย ไม่มีรางเหล็ก(รถไฟ) ไม่มีความปลอดภัยในการขับขี่ที่ทันสมัยใด ๆ ขับรถยนต์ไปตามถนนที่ 100 กิโลเมตร/ชั่วโมง ที่  Achères   Yvelines  ใกล้ Paris นั่นคือ Le Jamais Contente หรือที่เรียกว่า  The Never Satisfied รถยนต์ไฟฟ้าบนท้องถนนคันแรกของโลกที่วิ่งได้เร็วถึง 100 กิโลเมตร/ชั่วโมง ความสำเร็จนี้สำเร็จครั้งนี้โดยฝีมือนักขับ Camille Jenatzy ชาวเบลเยียมผู้กล้าหาญ ที่ทำสถิตินี้ในวันที่ 29 เมษายน 1899 ด้วยความมุ่งมั่นที่จะไม่หยุดยั้งการพัฒนา มิชลินจึงมีคติประจำใจว่า “Jamais Content” (ไม่เคยพอใจ) “ในที่นี้หมายถึง ยังไม่พอใจยังดีได้มากกว่านี้” ซึ่งก็คือการพัฒนาอย่างต่อเนื่องไม่มีที่สิ้นสุดนั่นเอง
  Photo by La Vie au Grand AirPhoto by Depris.cephes.free.fr
• ขยายสู่ไลฟ์สไตล์และบริการ ในปี 1900 มิชลินได้ริเริ่มจัดทำ “มิชลิน ไกด์” (Michelin Guide) นั้นหมายถึง หนังสือคู่มือเล่มหนึ่ง ซึ่งเป็น Guide Book ชื่อดังระดับโลกที่ถูกจัดทำขึ้นโดยบริษัท Michelin โดยรายละเอียดในหนังสือจะเต็มไปด้วย ข้อมูลการเดินทางต่าง ๆ สถานที่ท่องเที่ยวที่น่าสนใจ และร้านอาหารคุณภาพดีรสชาติอร่อย ที่ถูกรวบรวมไว้ในหนังสือเล่มนี้เล่มเดียวซึ่งแต่เดิมมีจุดประสงค์เพื่อกระตุ้นให้ผู้คนออกเดินทางด้วยรถยนต์ และต่อมาในปี 1926 หลังจากที่หนังสือ Michelin Guide เพิ่มคอลัมน์แนะนำร้านอาหารเข้ามา ก็เริ่มมีการให้คะแนนร้านอาหารต่าง ๆ ด้วยการให้ดาว โดยในช่วงแรกจะมีเพียงสัญลักษณ์แค่ดาวหนึ่งดวงเท่านั้น ก่อนจะปรับระบบการให้คะแนนไปเป็น 1-3 ดาว โดยใช้ชื่อเรียกว่า มิชลินสตาร์ เพื่อดึงดูดนักเดินทางให้สำรวจเส้นทางและลิ้มลองอาหารอร่อย นอกจากนี้ มิชลินยังมีบทบาทสำคัญในช่วงสงครามโลก โดยการผลิตยางสำหรับยุทโธปกรณ์และปรับเปลี่ยนโรงงานเป็นโรงพยาบาล
  Photo by guide.michelin.com
• นวัตกรรมเพื่อความยั่งยืนในปัจจุบัน ในช่วง 50 ปีหลังของศตวรรษที่ 20 มิชลินได้มุ่งเน้นการพัฒนายางให้มีประสิทธิภาพ ปลอดภัย และเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยเน้นการประหยัดน้ำมัน ลดการปล่อยคาร์บอน และใช้วัตถุดิบรีไซเคิล
  Photo by michelin.co.th
  

——————————————

มิชลินยังคงคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ เพื่อตอบโจทย์ความท้าทายในปัจจุบันและอนาคต

• ยางสำหรับรถยนต์ไฟฟ้า (EV)
  รถยนต์ EV มีอัตราเร่งสูงและน้ำหนักแบตเตอรี่มาก ทำให้ยางต้องรับแรงกระทำที่แตกต่างไปจากรถยนต์สันดาป มิชลินจึงออกแบบยางที่ทนทานต่อแรงบิดสูงและรองรับน้ำหนักของแบตเตอรี่ได้ดี
  Photo by michelin.co.th
  
• ยางไร้ลม (Michelin Uptis) เป็นการย้อนกลับสู่แนวคิดยางแบบไม่ต้องสูบลม ซึ่งช่วยแก้ปัญหาเรื่องยางรั่วหรือยางแบน ยาง Uptis ทำจากวัสดุพิเศษที่ยืดหยุ่นและรองรับแรงกระแทกได้ดีโดยไม่ต้องพึ่งพาลม ยางไร้ลมนี้ดีต่อสิ่งแวดล้อมอย่างมาก เพราะช่วยลดปริมาณขยะยางได้ถึง 200 ล้านเส้นต่อปี และมีสโลแกนว่า “Performance made to Last” มิชลินมีเป้าหมายที่จะผลิตยางที่ยั่งยืน 100% ภายในปี 2050
  
  

  

  
  
• ยางอัจฉริยะ (Smart/Connected Tires) ยางเหล่านี้มีเซ็นเซอร์และไมโครชิปที่สามารถวัดค่าต่างๆ เช่น อุณหภูมิ ความดัน และสภาพผิวถนน เพื่อเพิ่มความปลอดภัยและประสิทธิภาพในการขับขี่ ข้อมูลเหล่านี้สามารถส่งไปยังคอมพิวเตอร์ของรถ เพื่อให้คำแนะนำแก่ผู้ขับขี่เกี่ยวกับสภาพยางและการขับขี่ที่เหมาะสม
  

   

•  

  

  ——————————————

• ยางสำหรับสำรวจอวกาศ มิชลินมีประวัติร่วมงานกับ NASA มายาวนาน โดยผลิตยางให้ยานกระสวยอวกาศ (Space Shuttle) ซึ่งต้องรับความดันลมยางสูงถึง 300 PSI ในภารกิจกว่า 135 ครั้ง ปัจจุบัน มิชลินกำลังพัฒนาล้อและยางสำหรับรถสำรวจดวงจันทร์ (Lunar Rover) ในโครงการ Artemis ของ NASA การผลิตยางสำหรับดวงจันทร์มีความท้าทายอย่างมาก เนื่องจาก
  • อุณหภูมิที่รุนแรง ตั้งแต่ 100 องศาเซลเซียส (ร้อน) ถึง -240 องศาเซลเซียส (หนาว)
  • รังสีอันตราย: รังสี UV เข้มข้นและรังสีคอสมิกที่ไม่มีชั้นบรรยากาศกรอง
  • ฝุ่นดวงจันทร์ (Regolith): มีลักษณะแหลมคมและกัดกร่อนสูง ทำให้ยางเสื่อมสภาพเร็ว
  • ข้อจำกัดด้านพลังงาน: ยางต้องประหยัดพลังงานที่สุดเนื่องจากมีข้อจำกัดด้านแบตเตอรี่
  • ความทนทาน: ยางต้องทนทานใช้งานได้เป็น 10 ปี เพราะไม่สามารถเปลี่ยนยางบนดวงจันทร์ได้
  • ล้อสำหรับดวงจันทร์ที่ออกแบบมา มีชื่อรุ่นว่า “Moonracer” หรือ “MiLAW” ซึ่งได้รับแรงบันดาลใจจากรูปทรงธรรมชาติ เช่น เปลือกหอยนอติลุส
    
    

    

    Photo Illustration by michelin.com
    
• ยางงอกได้ (Vision Concept) มิชลินได้นำเสนอแนวคิดยางแห่งอนาคตที่สามารถ “งอก” หรือสร้างเนื้อยางใหม่ได้เอง คล้ายกับปะการัง ผู้ใช้ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนยางทั้งเส้น แต่สามารถนำไปเข้าศูนย์เพื่อให้เครื่องพิมพ์ 3D พ่นเนื้อยางเสริมตามความสึกหรอ หรือเปลี่ยนลวดลายดอกยางให้เหมาะสมกับสภาพการขับขี่ เช่น การขับบนหิมะ แนวคิดนี้จะช่วยลดขยะยางได้อย่างมหาศาล ในอนาคต รถยนต์ของเราจะมีความฉลาด และยางของเราก็จะมีความฉลาดขึ้น นั่นคือสิ่งที่มิชลินเสนอ แนวคิดวิสัยทัศน์ของบริษัทที่เปิดตัวในปีนี้เพื่อแสดงให้เห็นถึงศักยภาพของเทคโนโลยียางนั้นถือเป็นตัวอย่างที่น่าสนใจ ประการแรก ยางรุ่นนี้ไม่ต้องใช้ลม จึงไม่ต้องกังวลเรื่องน้ำหนักต่อตารางนิ้วอีกต่อไป นอกจากนี้ ยางรุ่นนี้ยังผลิตจากวัสดุรีไซเคิลเพื่อลดขยะ แต่คุณสมบัติที่น่าประทับใจที่สุดอาจเป็นดอกยางที่พิมพ์ด้วยเครื่องพิมพ์ 3 มิติ ซึ่งสามารถเปลี่ยนได้เพื่อให้เหมาะกับสภาพถนนต่างๆ โดยไม่ต้องเปลี่ยนยางเอง ความท้าทายอยู่ที่การหาวิธีทำอย่างรวดเร็ว เทอร์รี เกตตี้ส์ ผู้ช่วยหัวหน้าโครงการกล่าวว่า “เพราะผู้บริโภคต้องการให้ยางพร้อมใช้งานภายในเวลาไม่กี่นาที” มิชลินประเมินว่ายางรุ่นที่ทันสมัยนี้อาจต้องใช้เวลาอีกถึง 20 ปี แต่คุณสมบัติบางอย่างของยางรุ่นนี้ เช่น การออกแบบไม่ต้องใช้ลมและเซ็นเซอร์ที่แจ้งเตือนผู้ขับขี่เมื่อดอกยางสึก อาจกลายเป็นกระแสหลักในอีกไม่กี่ปีข้างหน้า Photo Illustration by Allison Schaller
  

——————————————

นวัตกรรมที่ “เกินกว่า” ยาง มิชลินยังขยายแนวคิดการเคลื่อนที่ไปข้างหน้าไปยังเทคโนโลยีอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับการพองลมและวัสดุศาสตร์

• • ใบเรือพลังลม (Wing Sail Mobility – WISAMO) เป็นใบเรือแบบพองลมที่ช่วยให้เรือขนส่งสินค้าขนาดใหญ่สามารถใช้พลังงานลมในการขับเคลื่อนเรือได้ ทำให้ประหยัดเชื้อเพลิงและลดการปล่อยคาร์บอน ใบเรือเหล่านี้มีเซ็นเซอร์ไฮเทคที่ช่วยปรับทิศทางเพื่อรับลมได้ดีที่สุด
    
    

    

    

  • อุปกรณ์ทางการแพทย์แบบพองลม มิชลินได้พัฒนาหมอนรองร่างกายแบบพองลมเพื่อช่วยรองรับผู้ป่วยที่มีปัญหาทางเดินหายใจ โดยเฉพาะผู้ป่วยโควิด-19 เพื่อให้จัดท่านอนที่เหมาะสมที่สุด นอกจากนี้ ยังมีแนวคิดห้องปฏิบัติการหรือโรงพยาบาลเคลื่อนที่แบบพองลม ที่สามารถขนย้ายไปติดตั้งในพื้นที่ประสบภัยพิบัติ และควบคุมสภาพแวดล้อมภายในให้ปลอดเชื้อได้
    

     

  •  

     

    

    ——————————————

• ล้อที่ใหญ่ที่สุดในโลก ไม่ใช่ล้อของรถบรรทุกในเหมือง แต่เป็นยางรถยนต์ของมิชลินที่ผลิตขึ้นตามคำสั่งของเจ้าของร้านขายยางในอเมริกา ชื่อเฮสเตอร์ เพื่อตั้งโชว์หน้าร้าน ยางเส้นนี้มีความสูงถึง 4 เมตร (14 ฟุต) และมีราคาประมาณ 55,000 ดอลลาร์สหรัฐ
  
• ล้อที่เล็กที่สุดในโลก คือ “นาโนคาร์” (Nano Car) รถยนต์ที่ประกอบขึ้นจากโมเลกุลไม่กี่โมเลกุล มีความยาวเพียงประมาณ 3 นาโนเมตร และสามารถขับเคลื่อนด้วยไฟฟ้าได้เทคโนโลยีนี้ได้รับรางวัลโนเบลและมีการจัดการแข่งขันนาโนคาร์จริงๆ ซึ่งแม้รถจะวิ่งได้เพียงไม่กี่พันนาโนเมตร แต่ก็เป็นการแสดงถึงความก้าวหน้าในระดับนาโนเทคโนโลยี
  
  
• ล้อรูปทรงประหลาด แม้ล้อทั่วไปจะเป็นทรงกลม แต่ก็มีล้อรูปทรงอื่นที่สามารถใช้งานได้

• • ล้อสี่เหลี่ยมหรือสามเหลี่ยมแบบตีนตะขาบ บางครั้งเราอาจเห็นล้อรูปทรงแปลกๆ ที่ดูเหมือนจะวิ่งได้ แต่แท้จริงแล้วมันทำงานแบบตีนตะขาบ ไม่ได้หมุนเป็นรูปทรงนั้นจริงๆ
    
    

    

• • สามเหลี่ยมรูโล (Reuleaux Triangle) เป็นสามเหลี่ยมพิเศษที่มีรูปทรงโค้งมน ทำให้เมื่อหมุนแล้วความสูงของล้อจะคงที่ตลอดเวลา จักรยานที่ใช้ล้อทรงสามเหลี่ยมรูโลจึงสามารถวิ่งได้เหมือนล้อปกติ โดยที่แกนหมุนตรงกลางจะเคลื่อนที่ไปเป็นวงกลม
    Gif by Indra Adhwa Photo by indiatimes.com

• • ล้อรูปทรงใดก็ได้ที่วิ่งด้วยความเร็วสูง หากวิ่งเร็วพอจนถึงจุดหนึ่ง ล้อรูปทรงใดๆ ก็สามารถทำงานได้เสมือนล้อกลม เพราะช่วงที่รถ “ลอย” ขึ้นจากพื้นจะสั้นมากจนขาหรือล้อถัดไปสามารถรับน้ำหนักได้ทัน

——————————————

 

• Facebook
• X
• Line