ในโลกของเรานั้น ทุกสิ่งล้วนถูกสร้างขึ้นมาเพื่อแก้ปัญหา ปัญหาของอะไรบางสิ่งบางอย่างเราจึง คิด วิธีการที่จะแก้ปัญหาเพื่อมุ่งไปข้างหน้าสู่อนาคตโดย สร้าง เส้นทางในการก้าวไปข้างหน้า และต่อให้คิดและสร้างแล้ว ก็อาจไม่ประสบความสำเร็จหากพวกเรายังไม่ได้ “ออกแบบ” เส้นทางดังกล่าวนั้นอย่างถูกต้อง ซึ่งการออกแบบในที่นี้ไม่ใช่แค่การออกแบบในเชิงรูปธรรม หรือออกแบบผลิตภัณฑ์เท่านั้น แต่หมายถึงการออกแบบในเชิงโครงสร้าง ออกแบบวิธีคิด และวิธีการทำงาน ด้วยเหตุนี้ต่อให้เจอปัญหาก็สามารถใช้กระบวนการคิดและออกแบบวิธีแก้ปัญหาได้อย่างสร้างสรรค์
Photo by Clint Bustrillos on Unsplash
บอร์ดเกมเป็นหนึ่งในเครื่องมือบันเทิงที่ไม่เพียงแต่นำความสนุกสนานมาสู่ผู้เล่น แต่ยังเป็นผลงานสร้างสรรค์ที่เต็มไปด้วยความคิดที่ซับซ้อนและการออกแบบที่ละเอียดลออ บอร์ดเกมที่ได้รับรางวัลระดับโลกมักจะมีหลักการออกแบบที่เฉียบขาด ผสมผสานระหว่างธีมที่โดดเด่น กลไกที่ชาญฉลาด และภาพลักษณ์ที่ดึงดูดใจผู้เล่น ในบทความนี้ เราจะสำรวจบอร์ดเกม 5 เกมที่ได้รับรางวัลจากเวทีต่างๆ ทั้งระดับโลกและระดับเฉพาะกลุ่ม พร้อมแนวคิดในการออกแบบ แรงบันดาลใจ และความนิยมของแต่ละเกม
Photo by Galen Crout on Unsplash
มาเริ่มกันด้วยเกมแรก การออกแบบที่สร้างปรากฏการณ์ระดับโลก
Catan (เดิมชื่อ The Settlers of Catan) ได้กลายเป็นหนึ่งในบอร์ดเกมที่รู้จักทั่วโลกตั้งแต่เปิดตัวในปี 1995 ผลงานของ Klaus Teuber เกมนี้ได้รับรางวัล Spiel des Jahres ซึ่งเป็นรางวัลเกมยอดเยี่ยมแห่งปีจากเยอรมนี และยังคงเป็นเกมที่ได้รับความนิยมอย่างสูงจนถึงปัจจุบัน
Photo by Jörg Carstensen
หลักการออกแบบของ Catan
ผู้เล่นจะสวมบทบาทเป็นผู้ตั้งถิ่นฐานบนเกาะ Catan และต้องเก็บรวบรวมทรัพยากรจากการใช้กระดานที่มีการสุ่มวางชิ้นส่วน (tiles) ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงได้ทุกครั้งที่เริ่มเกมใหม่ หนึ่งในกลไกที่โดดเด่นของเกมนี้คือการแลกเปลี่ยนทรัพยากรระหว่างผู้เล่น ซึ่งเป็นส่วนที่สร้างการปฏิสัมพันธ์และยุทธศาสตร์ในการเจรจา การทอยลูกเต๋ากำหนดการผลิตทรัพยากร แต่ผู้เล่นยังคงสามารถวางแผนและปรับกลยุทธ์ตามสถานการณ์ได้ ซึ่งทำให้การสุ่มนั้นสมดุลกับการวางแผน
แรงบันดาลใจ
Teuber ได้แรงบันดาลใจจากการอ่านเรื่องราวการตั้งถิ่นฐานและการใช้ทรัพยากรในโลกโบราณ เกมนี้จึงสะท้อนความคิดสร้างสรรค์ในการสร้างสังคมและการบริหารจัดการทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ
เมื่อเปรียบเทียบกับเกมแนวเดียวกัน
Catan ถูกจัดให้อยู่ในประเภท Eurogame ซึ่งเน้นการวางแผนและกลยุทธ์ ขณะที่เกมอื่น ๆ เช่น Carcassonne และ Ticket to Ride ก็มีกลไกที่เน้นการวางแผนแต่ไม่เน้นการแลกเปลี่ยนทรัพยากรเท่า Catan
Catan จึงมีความหลากหลายและความซับซ้อนในแง่การสร้างปฏิสัมพันธ์ระหว่างผู้เล่นมากกว่า
Photo by Tim Chuon
ในเกมที่สอง ชื่อว่า Wingspan สุนทรียะและการออกแบบที่เชื่อมโยงกับธรรมชาติ
Wingspan เป็นบอร์ดเกมที่นำเสนอการสะสมและการจัดการทรัพยากรในธีมการดูแลนกและสร้างระบบนิเวศ ผู้พัฒนาเกมนี้ Elizabeth Hargrave ใช้แนวคิดของการเฝ้าดูนกและผสมผสานเข้ากับการสร้างกลไกการเล่นที่เข้มข้น
หลักการออกแบบของ Wingspan
ผู้เล่นจะสะสมการ์ดนกซึ่งแต่ละใบจะมีความสามารถเฉพาะตัว การจัดการพื้นที่อยู่อาศัยและการสร้างห่วงโซ่อาหารเป็นกลไกหลักของเกม การออกแบบในเกมนี้ให้ผู้เล่นสามารถพัฒนา “เครื่องจักร” ของตนเองผ่านการสะสมทรัพยากรและการ์ดนกเพื่อสะสมคะแนนอย่างมีประสิทธิภาพโดยเกมนี้เป็นที่รู้จักในเรื่องของการออกแบบภาพนกที่สวยงามและละเอียด พร้อมบรรยากาศการเล่นที่ผ่อนคลาย
แรงบันดาลใจ
Hargrave ได้นำความชอบในการเฝ้าดูนกและความสนใจในระบบนิเวศมาผสานกับการออกแบบบอร์ดเกม ทำให้ Wingspan เป็นเกมที่ให้ความรู้สึกถึงความเงียบสงบและธรรมชาติในขณะที่ผู้เล่นต้องคิดวางแผนอย่างรอบคอบ
เมื่อเปรียบเทียบกับเกมแนวเดียวกัน
Wingspan จัดอยู่ในกลุ่มเกมแนว engine-building ซึ่งมีเกมอื่น ๆ เช่น Terraforming Mars และ Race for the Galaxy ที่มีกลไกคล้ายกัน อย่างไรก็ตาม Wingspan โดดเด่นด้วยการออกแบบที่เข้าถึงง่ายกว่าและบรรยากาศการเล่นที่ไม่เครียดเท่าเกมอื่น
เกมที่สามคือ Azul ความงามของกระเบื้องโมเสกและกลยุทธ์ที่ลงตัว
Azul ได้รับรางวัล Spiel des Jahres เช่นกัน ในปี 2018 และกลายเป็นเกมยอดนิยมทันทีหลังเปิดตัว เกมนี้นำเสนอการออกแบบกระเบื้องโมเสกที่เน้นความสวยงามและการวางแผนที่ชาญฉลาด
หลักการออกแบบของ Azul
ธีมการออกแบบศิลปะโปรตุเกส ที่ผู้เล่นจะสร้างรูปแบบกระเบื้องโมเสกโดยเลือกกระเบื้องจากศูนย์กลางและวางในตำแหน่งที่เหมาะสมเพื่อสะสมคะแนน การวางแผนและการจัดการกระเบื้องต้องคำนึงถึงตำแหน่งที่วางและการสะสมคะแนนในอนาคต ทำให้ต้องใช้การคำนวณและการวางแผนระยะยาว กระเบื้องโมเสกสีสันสดใสและกระดานที่มีลายละเอียดสวยงามทำให้การเล่นเกมนี้น่าประทับใจ
แรงบันดาลใจ
แรงบันดาลใจของเกมนี้มาจากการออกแบบศิลปะ Azulejos ของโปรตุเกส ซึ่งเป็นศิลปะการปูกระเบื้องที่มีความสวยงามและมีประวัติศาสตร์ยาวนาน การนำลวดลายเหล่านี้มาใช้ในบอร์ดเกมทำให้ผู้เล่นได้รับประสบการณ์ที่เป็นเอกลักษณ์
เมื่อเปรียบเทียบกับเกมแนวเดียวกัน
Azul อยู่ในกลุ่มเกมแนว abstract strategy ที่เน้นกลยุทธ์ในการวางแผนและการคำนวณ การเปรียบเทียบกับเกมเช่น Sagrada ที่ใช้กลไกการวางแผนคล้ายกัน แต่ใช้ลูกเต๋าในการสร้างลวดลาย ในขณะที่ Azul ใช้กระเบื้องสีสันสดใสที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะ
เกมที่สี่ชื่อว่า Root สงครามในป่าและการออกแบบที่ไม่สมมาตร
Root เป็นบอร์ดเกมแนวสงครามและการต่อสู้ที่เน้นการเล่นแบบไม่สมมาตร ผู้เล่นแต่ละคนจะมีบทบาทและกลไกการเล่นที่แตกต่างกัน ทำให้เกมนี้เต็มไปด้วยกลยุทธ์และความท้าทายที่หลากหลาย
หลักการออกแบบของ Root
ผู้เล่นจะสวมบทบาทเป็นสัตว์ป่าที่มีบทบาทต่างกัน เช่น แมวที่ต้องการควบคุมพื้นที่ หรือนกที่เน้นการขยายอาณาเขต แต่ละฝ่ายมีกลไกและเงื่อนไขการชนะที่แตกต่างกัน กลไกนี้ทำให้ผู้เล่นต้องปรับกลยุทธ์ตามบทบาทที่ตนได้รับ แต่ละบทบาทมีจุดแข็งและจุดอ่อนที่ต้องคำนึงถึงในการเล่น ภาพวาดสัตว์ที่น่ารักและเส้นกราฟิกที่เรียบง่ายทำให้เกมนี้น่าสนใจ แม้ว่ากลไกการเล่นจะมีความซับซ้อน
แรงบันดาลใจ
Cole Wehrle ได้แรงบันดาลใจจากการเล่าเรื่องผ่านการปกครองและสงครามในธรรมชาติ ทำให้เกมนี้มีความเชื่อมโยงกับแนวคิดการต่อสู้ทางการเมืองและการปกครองแบบอิสระ
เมื่อเปรียบเทียบกับเกมแนวเดียวกัน
Root เปรียบเทียบได้กับเกมอย่าง Vast: The Crystal Caverns ซึ่งเน้นการเล่นที่ไม่สมมาตรเช่นกัน แต่ Root มีกลไกที่ยืดหยุ่นกว่าและสามารถเข้าถึงได้ง่ายกว่า
มาถึงเกมสุดท้าย Gloomhaven การผจญภัยที่ยิ่งใหญ่ในโลกดันเจียน
Gloomhaven เป็นบอร์ดเกมแนวผจญภัยแบบ legacy game ซึ่งเน้นการสำรวจดันเจียนและการพัฒนาตัวละครผ่านการเล่นยาวนาน เกมนี้ได้รับรางวัลมากมาย เช่น Golden Geek Award และกลายเป็นที่นิยมในหมู่ผู้เล่นที่ชอบเกมแนวผจญภัยและกลยุทธ์
หลักการออกแบบของ Gloomhaven
ผู้เล่นจะร่วมมือกันเพื่อสำรวจดันเจียน ต่อสู้กับศัตรู และพัฒนาตัวละครไปพร้อม ๆ กับเรื่องราวที่เข้มข้น การใช้การ์ดในการควบคุมการกระทำของตัวละครทำให้ผู้เล่นต้องวางแผนและคิดอย่างรอบคอบ เกมนี้เป็นเกมที่ใช้เวลาหลายรอบการเล่นเพื่อจบเรื่องราว ทำให้ผู้เล่นมีความผูกพันกับตัวละครและการผจญภัย
แรงบันดาลใจ
Isaac Childres ได้รับแรงบันดาลใจจากเกมแนว tabletop RPG เช่น Dungeons & Dragons ทำให้ Gloomhaven มีความลึกในเนื้อเรื่องและการพัฒนาตัวละครที่ซับซ้อน
เปรียบเทียบกับเกมแนวเดียวกัน
Gloomhaven เปรียบเทียบได้กับเกมแนว dungeon crawl เช่น Descent หรือ Mage Knight แต่ Gloomhaven มีความยาวนานและซับซ้อนในการเล่นมากกว่า นอกจากนี้ยังมีระบบ legacy ที่ทำให้การเล่นเปลี่ยนแปลงตามการตัดสินใจของผู้เล่น
บอร์ดเกมที่ได้รับรางวัลจากเวทีระดับโลกและระดับชุมชนเหล่านี้ไม่เพียงแต่มอบความสนุกสนานให้กับผู้เล่น แต่ยังเต็มไปด้วยการออกแบบที่สร้างสรรค์และมีความลึกซึ้งในกลไกการเล่น ที่เน้นการแลกเปลี่ยนทรัพยากร สะท้อนความเงียบสงบของธรรมชาติ ให้ความงามของกระเบื้องโมเสก การเล่นแบบไม่สมมาตร และ การผจญภัยยาวนาน บอร์ดเกมเหล่านี้ล้วนแสดงถึงความยอดเยี่ยมในการออกแบบเกมที่ท้าทายและสร้างสรรค์
photo by readthecloud.co
เราลองมาดูในประเทศไทยกันบ้าง
ในไทยบอร์ดเกมกำลังได้รับความนิยมเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง แม้ว่าจะยังไม่เป็นที่แพร่หลายในวงกว้างเหมือนในยุโรปหรือสหรัฐอเมริกา แต่ก็มีชุมชนผู้เล่นบอร์ดเกมที่กำลังเติบโต และมีการผลิตบอร์ดเกมโดยนักออกแบบชาวไทยที่เริ่มได้รับความสนใจทั้งในประเทศและต่างประเทศ โดยมีผลงานที่น่าน่าจับตามอง
“Flesh & Blood” และ “Cryptid”
จากค่าย Siam Board Games เป็นหนึ่งในบริษัทผลิตบอร์ดเกมชั้นนำของไทยที่นำเข้าและผลิตบอร์ดเกมต่างประเทศที่มีชื่อเสียงมาจำหน่ายในไทย รวมถึงยังสร้างเกมที่มีเอกลักษณ์ในด้านการออกแบบและกลไกการเล่นที่น่าสนใจ
สถาบันส่งเสริมการสอนวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี (สสวท.) กับเกม “Lean chicken”
เป็นเกมส่งเสริมการเรียนรู้เรื่องแนวคิดแบบลีน สาระการเรียนรู้เทคโนโลยี (การออกแบบและเทคโนโลยี) กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี สอดคล้องกับหลักสูตร สสวท. ที่เปิดโอกาสให้ผู้เล่นสวมบทบาทนักแก้ปัญหา กับภารกิจสมมุติเพื่อช่วยร้านข้าวมันไก่ที่กำลังเผชิญวิกฤตยอดขายตกเนื่องจากแผนกรับออเดอร์ เตรียมวัตถุดิบ ทำอาหาร และส่งอาหาร เกิดปัญหาในการทำงาน การใช้ธีมที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมอาหารในประเทศไทยช่วยทำให้เกมนี้ได้รับความสนใจในกลุ่มผู้เล่นเยาวชนชาวไทย เนื่องจากเป็นธีมที่คนไทยสามารถเชื่อมโยงได้อย่างง่ายดาย เกมนี้เป็นตัวอย่างที่ดีของการนำเอาวัฒนธรรมท้องถิ่นมาผสมผสานกับการออกแบบบอร์ดเกมเพื่อให้ผู้เล่นในประเทศไทยรู้สึกคุ้นเคยและสนุกไปกับธีมเกม
แนวโน้มและความท้าทายในการพัฒนาบอร์ดเกมในประเทศไทย
การพัฒนาบอร์ดเกมในประเทศไทยยังอยู่ในช่วงเริ่มต้น แม้ว่าเกมอย่าง Catan หรือ Azul จะได้รับการแปลและทำตลาดในไทย แต่การออกแบบและผลิตบอร์ดเกมท้องถิ่นที่สามารถแข่งขันในเวทีระดับนานาชาติยังคงเป็นความท้าทายใหญ่ อย่างไรก็ตาม ความสนใจในบอร์ดเกมในไทยกำลังเพิ่มขึ้น โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและคนทำงานที่มองว่าการเล่นบอร์ดเกมเป็นกิจกรรมที่สร้างปฏิสัมพันธ์และทักษะการคิดวิเคราะห์ บอร์ดเกมในประเทศไทยกำลังเติบโตทั้งในด้านการเล่นและการผลิตเองในท้องถิ่น ความสำเร็จของบอร์ดเกมระดับโลกอย่าง Catan และ Wingspan ได้สร้างแรงบันดาลใจให้นักออกแบบบอร์ดเกมในไทยพัฒนาผลงานที่สะท้อนวัฒนธรรมและประสบการณ์ของคนไทยมากขึ้น แสดงให้เห็นถึงความพยายามในการสร้างบอร์ดเกมที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวของไทย ขณะเดียวกัน ร้านบอร์ดเกมคาเฟ่ที่เพิ่มขึ้นก็ช่วยส่งเสริมความนิยมและสร้างชุมชนผู้เล่นบอร์ดเกมในไทยให้ขยายตัว
เนื่องจากเนื้อหานี้เป็นการสรุปและวิเคราะห์โดยอ้างอิงจากแหล่งข้อมูลทั่วไปเกี่ยวกับบอร์ดเกมและการออกแบบบอร์ดเกมที่เป็นที่นิยม อย่างไรก็ตาม ข้อมูลที่กล่าวถึงในบทความนี้มาจากหลายแหล่งที่เกี่ยวข้องกับบอร์ดเกม เช่น:
-
เว็บไซต์บอร์ดเกมยอดนิยม เช่น:
- BoardGameGeek (https://www.boardgamegeek.com)
- Spiel des Jahres (https://www.spiel-des-jahres.de)
- Golden Geek Awards (https://www.boardgamegeek.com/golden-geek-awards)
-
บทความและแหล่งข้อมูลเกี่ยวกับการออกแบบบอร์ดเกม เช่น:
- Elizabeth Hargrave ผู้พัฒนาเกม Wingspan ได้รับแรงบันดาลใจจากการเฝ้าดูนก (สามารถพบข้อมูลในบทสัมภาษณ์และบทความเกี่ยวกับการออกแบบเกม)
- Klaus Teuber ผู้สร้าง Catan ได้ให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับแรงบันดาลใจในการออกแบบเกมในหลายแหล่ง เช่น เว็บไซต์ BoardGameGeek
-
คอมมูนิตี้บอร์ดเกมในไทย เช่น:
- Siam Board Games (https://www.siamboardgames.com)
- การแข่งขันออกแบบบอร์ดเกมในไทย เช่น Board Game Designer Thailand – BGDT (สามารถหาได้จากแหล่งข่าวเกี่ยวกับบอร์ดเกมไทย)
-
ร้านบอร์ดเกมคาเฟ่และชุมชนบอร์ดเกมในไทย ที่กล่าวถึงในบทความเป็นที่รู้จักกันดีในกลุ่มผู้เล่นบอร์ดเกมในไทย และข้อมูลเหล่านี้สามารถค้นหาได้จากเว็บไซต์ร้านค้าหรือจากเพจเฟซบุ๊กของแต่ละร้าน เช่น:
- More Than a Game Café (https://www.facebook.com/MoreThanAGameCafe)
การอ้างอิงทั้งหมดที่กล่าวถึงข้างต้นสามารถสืบค้นได้ผ่านเว็บไซต์ที่กล่าวถึง
