หากพูดถึงวรรณกรรมที่ยิ่งใหญ่ของรัสเซีย หนึ่งในนั้นคงหนีไม่พ้นเรื่อง “แม่ (Mother)” ซึ่งประพันธ์โดย แมกซิม กอร์กี (Maxim Gorky) และมีนักเขียนชื่อดังของไทย เคยนำมาแปลกันแล้วหลายคน งานเขียนชิ้นนี้มีฉากหลังเป็นการต่อสู้ของตัวละครในช่วงก่อนการปฏิวัติรัสเซีย วรรณกรรมดังกล่าวน่าสนใจอย่างไร และสัมพันธ์อย่างไรกับการปฏิวัติรัสเซีย
วรรณกรรมรัสเซียแม้ไม่เป็นที่แพร่หลายนัก เมื่อเทียบกับวรรณกรรมชั้นยอดของกวีชาวอังกฤษอย่าง เชกสเปียร์ เนื่องจากเนื้อหาที่มักอิงกับการต่อสู้ทางสังคม การเมือง ทำให้วรรณกรรมรัสเซียได้รับความนิยมในวงแคบ
ตลอดทั้งเล่มจะได้พบกับประโยคเหล่านี้ เช่น “เราคือประชาชนผู้สร้างโบสถ์และโรงงาน ผู้สร้างโซ่ตรวนและเงินตรา พวกเราคือพลังชีวิตที่มวลมนุษย์ได้ใช้หล่อเลี้ยงร่างกายและดำรงชีวิต” “วันนี้เราจะประกาศตัวอย่างเปิดเผยว่า เราเป็นใคร และชูธงชัยของเราขึ้น ธงแห่งเหตุผล ความยุติธรรมและเสรีภาพ” “วันหนึ่งจะต้องมาถึง วันที่พญาเหยี่ยวจะบินได้อย่างเสรี วันที่ประชาชนจะลุกขึ้นทลายโซ่ตรวนที่ร้อยรัดตน”
“แม่” ได้สะท้อนภาพของผู้ที่ต้องการมีชีวิตที่ดีกว่า ชีวิตที่ต้องก้าวไปข้างหน้าเพื่อประกาศสัจธรรมและความยุติธรรมของมวลประชาชน
วลาดิเมียร์ เลนิน หัวขบวนการปฏิวัติรัสเซีย ในปี 2460 และสหายคนสำคัญของกอร์กี ได้ยกย่องเรื่อง “แม่” ให้เป็นวรรณกรรมที่ดีที่สุด เนื่องจากแสดงให้เห็นถึงภาพการกดขี่ ที่แปรเปลี่ยนเป็นพลังการต่อสู้ และเป็นประโยชน์ต่อแรงงานชาวรัสเซียเพื่อสู้รบปรบมือกับระบอบอัตตาธิปไตยของพระเจ้าซาร์ อย่างไรก็ตาม กอร์กีไม่เห็นด้วยกับสิ่งที่เลนินพูด เพราะงานเขียนชิ้นนี้ ไม่อาจเป็นคำประกาศเรียกร้องให้ประชาชนลุกขึ้นสู้ต่อระบอบเก่า เพราะไม่เหมาะสมเลย
“แม่” เคยเป็นหนึ่งในหนังสือต้องห้ามในรัสเซียสมัยราชวงศ์โรมานอฟ ขณะที่ประเทศไทยเคยสั่งขึ้นบัญชีเป็นหนังสือต้องห้าม หลังเหตุการณ์ 6 ตุลาคม 2519
ปัจจุบัน วรรณกรรมเรื่องนี้มีการแปลเป็นภาษาต่างๆกว่า 127 ภาษา รวมทั้งภาษาไทยที่มีถึง 3 สำนวน โดยผู้แปลเป็นนักคิดนักเขียนฝ่ายซ้าย ได้แก่ กุหลาบ สายประดิษฐ์ หรือ ศรีบูรพา รวมถึง จิตร ภูมิศักดิ์ และวิริยาภา
“แม่ ได้สะท้อนให้เห็นถึงพลวัตของการเปลี่ยนแปลงการปกครองทั่วทุกมุมโลก แม้ชนชั้นปกครองจะครอบงำความคิดเพียงใด แต่ถ้าหากหลักการนั้นเป็นไปเพื่อการกดขี่และอยุติธรรมแล้ว การต่อสู้เพื่อสัจธรรมอันยิ่งใหญ่ของมวลชนก็จะเกิดขึ้นแม้แต่ผู้ไม่รู้หนังสือ เช่นเดียวกับ แม่ ในวรรณกรรมอันยิ่งใหญ่ของ แม็กซิม กอร์กี้ เล่มนี้
และในท่ามกลางสายธารแห่งการต่อสู้เพื่ออนาคตที่ดีกว่าเดิม ไม่ว่าจะเป็นของมหาชนคนงานประชาชาติใด แม่ เป็นนวนิยายที่ไม่อาจจะขาดไปเสียได้ เพราะ แม่ ไม่ได้เป็นแม่เฉพาะของคนงานรัสเซียเท่านั้น หากยังเป็น แม่ ของคนงานทั่วทั้งโลกนี้”
ผู้อ่านคนไหนสนใจอ่านนิยายแนวนี้ สามารถตรวจสอบสถานะของหนังสือได้เลยค่ะ (คลิกเพื่อตรวจสอบสถานะ)
ข้อมูลหนังสือ
ชื่อหนังสือ : แม่ (Mother)
ผู้เขียน: Maxim Gorky
ผู้แปล: จิตร ภูมิศักดิ์
สำนักพิมพ์: ไทยควอลิตี้บุ๊คส์
จำนวนหน้า: 672 หน้า ปกอ่อน
พิมพ์เมื่อ: พฤศจิกายน 2560
ISBN: 9786165145732
ขอบคุณข้อมูลจาก : voicetv.co.th ; readery.co ; blogazine.pub/blogs/iskra
