ชื่อเรื่อง “ข่าเจือง : กบฏไพร่ ขบวนการผู้มีบุญหลังสถาปนาพระราชอาณาเขตสยามล้านซ้าง”
ผู้แต่ง กำพล จำปาพันธ์
สืบค้นจาก http://opac.library.mju.ac.th/opac2/BibDetail.aspx?bibno=331895
ข่า คือหนึ่งในกลุ่มชาติพันธ์ุที่อาศัยอยู่ในดินแดนที่ถูกเรียกว่าเป็น “พระราชอาณาเขตสยาม” และมีสถานะที่ถูกรัฐส่วนกลางมองว่าด้อยอารยะ รวมถึงเป็นกลุ่มชนที่ก่อกบฏผู้มีบุญในประวัติศาสตร์ไทยทว่าอาจารย์กำพล จำปาพันธ์ ได้เสนอเรื่องราวของข่าในอีกด้านอย่างน่าสนใจในหนังสือ ข่าเจือง : กบฏไพร่ ขบวนการผู้มีบุญหลังสถาปนาพระราชอาณาเขตสยามล้านซ้าง เล่มนี้ งานชิ้นนี้ไม่เพียงเปิดมุมมองของคนข่าในประวัติศาสตร์ไทยที่มักถูกละเลยหรือเป็นศัตรูของรัฐส่วนกลาง แต่ยังศึกษาและวิเคาระห์การรวมตัวของคนข่า
ข่าเป็นชนกลุ่มแรกที่มีความรู้สึกว่ากลียุคได้มาถึงและถูกกระทบกระเทือนจากการแผ่อำนาจของสยามเข้าไปในที่ราบสูงโคราชและฝั่งซ้ายแม่น้ำโขงในตอนปลายศตวรรษที่ 18 พวกข่าจำนวนมากถูกกวาดต้อนและจับมาขายเป็นทาส พวกที่เหลือถูกบังคับให้เสียส่วยทองคำเป็นรายปีแก่กรุงเทพฯ ตั้งแต่อดีตมีขบวนการต่อต้านอำนาจรัฐเกิดขึ้นมากมายบนแผ่นดินสยาม “ข่าเจือง : กบฏไพร่” ก็เป็นอีกเหตุการณ์หนึ่งที่เกิดขึ้น เป็นเรื่องราวของกลุ่มชนพื้นถิ่นผู้อาศัยบนดินแดนที่ทั้งสยามและฝรั่งเศสต่างอ้างสิทธิ แต่กลับไม่ได้มีบทบาทในหน้าประวัติศาสตร์หรือหากจะมีก็อยู่ในฐานะด้อยกว่าหรือเป็นฝ่ายตรงข้ามกับรัฐ ดังกรณี “กบฏผู้มีบุญ” ที่เกิดขึ้นหลายกลุ่มในช่วงเวลานั้นที่เรียกว่า “ข่า” นอกจากนั้น ผู้เขียนยังศึกษาและวิเคราะห์การรวมตัวของคนข่าโดยเปรียบเทียบให้เห็นถึงความเหมือนกันและแตกต่างกันของเหตุการณ์ยุครัชกาลที่ 1-3 และเหตุการณ์ที่เกิดในช่วงรัชกาลที่ 4-5 อีกด้วย
เรื่องราวของข่าในหน้าประวัติศาสตร์ไทยจากหนังสือเล่มนี้ จึงเป็นกรณีตัวอย่างที่น่าสนใจสำหรับการศึกษาเรื่องราวของคนพื้นถิ่นและกลุ่มชาติพันธ์ุต่างๆ ที่มีอยู่จำนวนมากในดินแดนไทย และในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ต่อไป
สารบัญ บทที่ 1 “ข่าเจือง : กบฏไพร่ ขบวนการผู้มีบุญหลังสถาปนาพระราชอาณาเขตสยามล้านซ้าง”
บทที่ 2 “ข่า” ความรู้และความเป็นการเมือง
บทที่ 3 ขุนเจือง : จากคติความเชื่อดั้งเดิมสู่พุทธศาสนา
บทที่ 4 กบฎข่าผู้มีบุญก่อนการสถาปนาพระราชอาณาเขต
บทที่ 5 กบฎข่าผู้มีบุญหลังสถาปนาพระราชอาณาเขตสยาม-ล้านช้าง
บทที่ 6 สงคราม การปราบปรามและปัญหาสืบเนื่อง
สนใจสอบถามได้ที่ เคาน์เตอร์ยืมคืน ชั้น 1 โทร 053-873510 , Facebook MJU Library หรือใช้บริการ Books Seeking & Delivery Service (บริการจัดส่งสำหรับอาจารย์ บุคลากร และนักศึกษา มหาวิทยาลัยแม่โจ้)
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ www.silpa-mag.com
